Odebrany dom
Tuż przed zakończeniem II wojny światowej rozpoczęły się przymusowe przesiedlenia ludności polskiej z Kresów Wschodnich. Akcja ta nie pozostawała złudzeń co do przebiegu granicy na wschodzie – Polacy musieli opuścić ziemię zgarniętą przez ZSRR.
Na historycznej wokandzie
Jedno z zasadniczych pytań o historię i politykę to: czy zwycięzcy zawsze mają rację? Historyk nie może go uniknąć, zwłaszcza dokonując ocen. Najsłynniejszy mówca antycznej Grecji, ateńczyk Demostenes, miał rację ostrzegając współobywateli przed Filipem Macedońskim, ojcem Aleksandra Wielkiego. Rację miał Cyceron, najwybitniejszy retor starożytnego Rzymu, gdy przestrzegał przed wrogami republiki w czasach, które okazały się jej schyłkiem. Obaj przewidzieli zagrożenia, ale zapłacili życiem za swoje przekonania.
Dwóch dowódców Westerplatte
W czasie ataku na Polskę Niemcy po raz pierwszy zastosowali doktrynę Blitzkriegu, czyli wojny błyskawicznej. Chociaż wróg przewyższał Wojsko Polskie pod względem technologicznym, nasi żołnierze stawiali zacięty opór.
‘Enigma’ znaczy ‘zagadka’
6 września 2019 w krakowskim Panteonie Narodowym złożono urny z ziemią z miejsc związanych ze śmiercią lub pochówkiem kryptologów, którzy złamali ‘Enigmę’: Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego.
Willa pod Zwariowaną Gwiazdą
Warszawskie zoo, zaraz po otwarciu w 1928 roku, stało się jednym z najważniejszych ogrodów zoologicznych w Europie. Wielkim wydarzeniem na jego terenie były narodziny słonicy Tuzinki (córki Kasi i Jasia). Ssak, który przyszedł na świat w 1937 roku był jednym z nielicznych urodzonych w niewoli. Tuzinka bardzo szybko stała się ulubienicą warszawiaków.
Żołnierska powinność
Dowódca Floty Cesarstwa Japonii, admirał Isoroku Yamamoto, otrzymawszy rozkaz uderzenia na amerykańską Flotę Pacyfiku w Pearl Harbor, miał powiedzieć: „Będę walczył jak szalony przez pierwszych 6 do 12 miesięcy wojny przeciw USA i Brytyjczykom. Osiągnę nieprzerwane pasmo sukcesów. Ale jeśli wojna przedłuży się do 2–3 lat: nie mam pewności co do naszego ostatecznego zwycięstwa”. Jeśli tak powiedział: było to proroctwo, którego spełnienia nie dożył. A nawet jeśli nie, to przyszłego przeciwnika znał doskonale, dzięki studiom na Uniwersytecie Harvarda i podróżom po USA. Szczególnie zapamiętał rozciągające się po horyzont pola naftowe Teksasu. To, co Japonia musiała sprowadzać z bardzo daleka, Amerykanie mieli u siebie w nadmiarze.
Kawaleria znowu ruszyła!
„Dziś po południu zarządzono ogólną mobilizację w Wielkiej Brytanii i Francji, po tym, gdy okazało się, że Niemcy najechały Polskę i zbombardowały wiele miast, w tym Warszawę” – donosiła 1 września 1939 r. brytyjska gazeta „The Evening News”. Z artykułu opublikowanego na pierwszej stronie wynikało, że do mobilizacji przystąpiła w tym czasie również… Szwajcaria.
Historia lubi się powtarzać
Profesor Franciszka Ramotowska (1922–2003), historyk i archiwista, wspominała: ‘W jesieni 1951 odbył się kurs międzyarchiwalny, mieliśmy możliwość wysłuchania wielu ciekawych referatów, ale również głosów bulwersujących, jak wniosek, by wszystkie archiwalia kościelne i klasztorne spalić!’
Przejażdżka po prysznic
Jak mawia Zbigniew Boniek – wpisany przez FIFA (Międzynarodową Federację Piłki Nożnej) na listę stu najlepszych piłkarzy w historii – piłkarz zaczyna się ‘od szyi w górę’. Im silniejsza psychika, tym lepszy zawodnik.
Historia lubi się powtarzać
Bitwa pod Komarowem z 31 sierpnia 1920 roku pomiędzy kawalerią polską a 1. Armią Konną Siemiona Budionnego była największym starciem armii konnych w czasie wojny polsko-bolszewickiej.