Zawieszenie broni
W marcu 1944 r. Curt von Gottberg, Gauleiter Komisariatu Generalnego „Białoruś” ogłosił z entuzjazmem: „Na naszą stronę przeszły trzy polskie bandy i walczą z czerwonymi!”.
Lady Di ze Śląska
Zamek Książ to jeden z najsłynniejszych zabytków Polski. Współcześnie tylko część znajdującego się na Szlaku Zamków Piastowskich budynku z XIII w, udostępniona jest zwiedzającym. Książ odwiedzany jest regularnie przez tysiące turystów, których nie odstraszają krążące plotki i legendy, jakoby zamek miał być… nawiedzony.
Jądro ciemności
Zanim Józef Korzeniowski dał się poznać szerokiej publice jako wybitny pisarz publikujący pod pseudonimem Joseph Conrad, próbował swoich sił jako marynarz. W 1878 r. przyszły literat rozpoczął pracę w brytyjskiej marynarce handlowej. Po 8 latach dorobił się stopnia kapitana, a w 1890 r. zmienił banderę, przyjmując ofertę od belgijskiej kompanii handlowej. Korzeniowski nie wiedział wtedy, że ten epizod z jego życia zaowocuje wydaniem jednego z najważniejszych dzieł w historii światowej literatury.
Czterdzieści do jednego
„Przybywszy do Wizny, stwierdziłem ku memu rozczarowaniu, że złożone mi rano meldunki o sukcesach piechoty 10 dywizji pancernej polegały na jakimś nieporozumieniu. (…) Znalazłem się na pierwszej linii. (…) znaleźliśmy się pod ogniem Polaków. Leżeliśmy tuż przed betonowymi schronami bojowymi. Zastaliśmy tu dzielną obsługę niemieckiej armaty przeciwpancernej, która pod rozkazami swego dowódcy sama jedna atakowała przeciwnika”.
Liga pokoju
I wojna światowa utopiła w morzu krwi miliony ludzi. Aby zapobiec takim tragediom w przyszłości, w styczniu 1920 r. powołano Ligę Narodów – międzynarodową organizację mającą zadbać o utrzymanie pokoju.
Polska „Wielka” czy taka mniejsza?
Ciekawa średniowieczna maksyma to „fiskus nigdy nie umiera” – „fiscus nunquam moritur”. Za jej pomocą podkreślano stałość potrzeb skarbu. Inna: co nie należy do Chrystusa, bierze fiskus: quod non capit Christus, capit fiscus.
Pracowity Jan
Z początku nic nie wskazywało na to, że urodzony 24 czerwca 1838 r. Jan Matejko zostanie jednym z najwybitniejszych polskich malarzy. Przez całe życie borykał się ze słabym wzrokiem, a pierwsi nauczyciele uważali, że brakuje mu zdolności. Mały Jan był jednak zdeterminowany i od wczesnych lat życia przerysowywał ilustracje z różnych książek. Pierwszy obraz, który zachował się do naszych czasów, namalował w wieku 12 lat. Malarz przedstawił na nim scenę torturowania polskiego działacza niepodległościowego Szymona Konarskiego.
Wróg jednoczy
Bycie historykiem to, jak u dziennikarzy czy prawników, sztuka zadawania właściwych pytań i udzielania dobrze uargumentowanych odpowiedzi. Na przykład: co gdyby Konrad Mazowiecki nie sprowadził Krzyżaków? Czy Polska sprzymierzyłaby się z Litwą? Czy uwaga Polaków tak samo na kilka wieków kierowałaby się ku wschodowi? Może na południe lub zachód?
Polak, który został premierem Izraela
Urodził się 16 sierpnia 1913 r. w Brześciu nad Bugiem jako Mieczysław Biegun. Miał 16 lat, gdy związał się z ruchem syjonistycznym dążącym do utworzenia państwa żydowskiego na terenach starożytnego Izraela. Gdy wybuchła wojna, 22-letni Mieczysław dostał się do sowieckiej niewoli, w której miał spędzić kilka najbliższych lat życia. Wypuszczono go w 1942 r. i dołączył do armii gen. Władysława Andersa. Wraz z innymi żołnierzami przeszedł liczący wiele tysięcy kilometrów szlak bojowy.
Polacy i Czesi
W 1300 r. król Czech Wacław II został też królem Polski. Uzyskał poparcie samych Polaków, pragnących zjednoczenia kraju. Liczyli też, że skoro trudno rządzi się na odległość, Wacław skupi się na Czechach, a Polacy będą mieli spokój. Wkrótce, w 1301, Wacław osadził syna o tym samym imieniu na tronie Węgier.