Chwała braciom Lutosławskim!
Odrodzenie Polski w 1918 komuniści pokrętnie przypisywali sobie, rozpowszechniając między innymi zdjęcie Lenina anulującego traktaty rozbiorowe. Jednak odzyskanie niepodległości Polacy zawdzięczają własnemu uporowi, waleczności oraz dobrej koniunkturze międzynarodowej.
Przestępstwo w obronie życia
W okupowanej Europie Niemcy w trzech miejscach wprowadzili karę śmierci za udzielanie pomocy Żydom. Były to: Polska, marionetkowa Serbia oraz tereny Ukrainy. W Generalnym Gubernatorstwie zapis w tej sprawie znalazł się w trzecim rozporządzeniu o ograniczeniu miejsc pobytu. Zgodnie z dokumentem Hansa Franka z 15 października 1941 r. śmierć groziła każdemu, kto „świadomie dawał Żydom kryjówkę”. Ten sam wymiar kary obowiązywał starozakonnych opuszczających bez zezwolenia getto.
Białe plamy
Pisaliśmy już w hist.ly o białych plamach w II Rzeczpospolitej i PRL. Dziś weźmiemy na warsztat: wycięte, ocenzurowane, zmodyfikowane lub nie poparte solidnymi źródłami karty polskiej historii pochodzące ze średniowiecznych kronik. Jedna z nich to „bunt ludowy” lub „reakcja pogańska” z XI wieku. Prześledźmy tę szaloną sekwencję wydarzeń.
Porwanie króla
W lutym 1768 r. polska szlachta zawiązała w barze konfederację skierowaną przeciwko Imperium Rosyjskiemu oraz królowi Stanisławowi Poniatowskiemu. Był to związek o charakterze polityczno-zbrojnym, który trwał przez blisko 4 lata. Wraz z upadkiem konfederacji barskiej nastąpił pierwszy z trzech rozbiorów Polski.
Czysta Forma
„Filozofia miesza się (…) z trywialnością i grubiaństwem, cynizm z rozpaczą, przenikliwość z brakiem samokontroli, tworząc osobliwe «arcydzieło złego smaku», najbardziej okrutne i prowokacyjne w całej twórczości pisarza” – pisał o „Szewcach” Jan Błoński, historyk literatury i krytyk literacki.
Zamach na Chruszczowa i Gomułkę
11 października 1962 r. rozpoczął się II sobór watykański, na którym – wbrew oczekiwaniom całego zachodniego świata – nie potępiono zbrodni komunizmu. Spodziewano się wtedy, że hierarchowie Kościoła katolickiego wystąpią zdecydowanie przeciwko przywódcy ZSRR, który kilka lat wcześniej próbował cynicznie zmywać krew z systemu, który reprezentował.
Gumisie i jazz
Wielu Polaków z rozrzewnieniem wspomina „Wieczorynki” lub „Dobranocki” – bajki nadawane w wieczornym bloku programowym Telewizji Polskiej. Jedną z najbardziej lubianych była animacja „Gumisie” z chwytliwym przebojem muzycznym. Co zaskakujące, wykonawcą tytułowej piosenki był legendarny Andrzej Zaucha – jak mówiono: najczarniejszy z polskich głosów.
Nawrócona „Krwawa Luna”
Gdy 17 września 1939 r. Sowieci wkroczyli do Polski, Julia Brystigier nie kryła zadowolenia. Wkrótce zrzekła się polskości. Po aneksji Kresów Wschodnich wyjechała w głąb Kraju Rad i przyjęła sowieckie obywatelstwo.
Artysta a rzemieślnik
Już z najstarszych cywilizacji znamy reliefy czy piękne wyroby z drewna i metalu odnajdywane w grobowcach. Większość tych dzieł nie miała zastosowania praktycznego. Dziś odczuwamy więź ze starożytnymi. Tak jak oni odróżniamy przedmioty codziennego użytku od dzieł sztuki i przeciętność od wyjątkowości – mimo że ideał piękna zmieniał się poprzez wieki.
Nareszcie wolni!
Kilka pokoleń czekało z utęsknieniem na tę chwilę. Po 123 latach zaborów Polska wróciła na mapę Europy. 7 października 1918 r. Rada Regencyjna wydała odezwę „Do Narodu Polskiego” proklamującą niepodległość Polski.