Hejnał mariacki
Pierwsze wzmianki o jednym z symboli Krakowa, czyli hejnale mariackim, pochodzą z 1392 r. Melodia nieznanego autora grana jest co godzinę z wieży kościoła archiprezbiterialnego Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Utwór wykonuje jednocześnie dwóch trębaczy – zawodowych strażaków – pełniących całodobowy dyżur.
A mógł zabić…
Podobno Stalin dał polskim komunistom wybór. Prezentem narodów ZSRR dla zburzonej Warszawy miała zostać dzielnica mieszkaniowa, metro lub wieżowiec. Pierwszy był najbardziej potrzebny, ale mało widowiskowy. Drugi był drogi, teren pod budowę trudny, a poza tym stolica była jeszcze w gruzach. W zaistniałych okolicznościach prezydent Bierut wybrał drapacz chmur.
Tajemnice Mieszka I
Mieszko, pierwszy historyczny władca z dynastii Piastów, do dziś skrywa wiele tajemnic. Jedną z nich jest jego pochodzenie. Wśród koncepcji dotyczących rodowodu księcia można spotkać się z argumentami, że przybył on ze Skandynawii lub należał do wschodniogermańskiego plemienia Wandalów. Gall Anonim twierdził natomiast, że książę i cała jego dynastia zamieszkiwali nasze rodzime ziemie, a pochodzili z Gniezna.
Matka Boska Kozielska
Dnia 13 kwietnia 1990 r. Związek Sowiecki oficjalnie przyznał, że masowe groby odkryte w Lasach Katyńskich to efekt zbrodni, za którą odpowiedzialność ponosi NKWD. Przedtem, przez pół wieku, władze sowieckie konsekwentnie zaprzeczały odpowiedzialności za zamordowanie w 22 tys. obywateli polskich.
Walka o prawdę
„Widok był wstrząsający nie tylko dla laika, lecz również dla gruboskórnego pracownika naukowego. […] To byli Polacy, którzy uciekli do swych słowiańskich braci, pełni wiary, że znajdą tam obronę i pomoc. Zamiast tego zostali okrutnie zarżnięci” – sprawozdanie chorwackiego profesora medycyny sądowej Edwarda Miloslavicia z czerwca 1943 roku.
Równia pochyła
Wielu dziwi, że Sobieski był w stanie zwyciężyć pod Wiedniem, a już wkrótce Rzeczpospolita znalazła się na równi pochyłej, zakończonej rozbiorami. Osiągnięcia pogromcy Turków nie mogą przyćmić fatalnego stanu kraju. Poza tym na Rzeczpospolitą w ciągu stu lat dwukrotnie spadły dwa kataklizmy: potop szwedzki (1655–1660) i III wojna północna (1700–1721).
Ucieczka z Auschwitz
Wielu podejmowało się próby ucieczki z niemieckiego obozu zagłady w Oświęcimiu. Niewielu się to udało. Dwaj słowaccy Żydzi – Rudolf Vrba i Alfred Wetzler, uciekli z obozu 10 kwietnia 1944 roku. Ich relacja z pobytu w Auschwitz do dziś uchodzi za jedno z najważniejszych świadectw dotyczących Holokaustu.
Najeźdźcy z piekła
Gdy kolejne pokolenie Henryków śląskich dążyło do zjednoczenia dawnej monarchii Bolesława Chrobrego, stało się nieprzewidywalne. Mongołowie podbiwszy księstwa ruskie uderzyli na zachód. Wbrew utartym poglądom, mimo rozbicia dzielnicowego, Piastowie współdziałali ze sobą. Czasem wygrywali z najeźdźcami, jak pod Raciborzem, zyskując czas na niszczenie mostów i zabudowań oraz umacnianie fortyfikacji wraz ze zbieraniem sił.
Wyrwałem chwasta
„Czuję się upoważniony do zgładzania kanalii. Uwolniłem społeczeństwo od chwastów, wyrwałem je” – mówił przed sądem Tadeusz Wencel, morderca będący pierwowzorem skazańca Wyrka z filmu „Psy 2. Ostatnia Krew”. Był przekonany, że wyświadcza państwu przysługę – jego ofiarami mieli padać wyłącznie źli ludzie.
Człowiek jednego czynu
W skarbnicy dziejów, obok postaci wielkich, są tak zwani ludzie jednego czynu, którzy zapisali się w historii pojedynczym doniosłym dokonaniem.