Świadomość narodowa
Świadomość narodowa ma dwa poziomy. Dla jednostki to poczucie przynależności do określonego narodu bądź grupy etnicznej. Dla zbiorowości więź kulturowo-etniczna i ciągłość historyczna, udział we wspólnocie zmarłych, żyjących dziś, i tych, co przyjdą po nas. To stan umysłu, złożony ze wspólnych opowieści, języka, kultury, pochodzenia i terytorium.
Polski meteoryty z Hollywood
Ludzi od zawsze fascynują gwiazdy i niebo, ale dopiero od niedawna potrafią wyjaśnić zjawiska, które na nim zachodzą. W piątek 5 października 1827 między godziną 9 a 10 przed południem, we wsi Fasty na Podlasiu spadł meteoryt Białystok.
Bitna Błękitna
Po wybuchu I wojny światowej zaborcy rzucili się sobie do gardeł i pojawił się cień szansy na odzyskanie niepodległości. Koła polskie zwróciły się do władz francuskich o zgodę na formowanie ochotniczych oddziałów wojska spośród jeńców i polskiej emigracji. 21 sierpnia 1914 roku rząd Francji dał zielone światło i rozpoczął się proces kompletowania pierwszej kompanii ochotników w Bayonne.
Po ostatnim wystrzale
Ostatnie godziny Powstania Warszawskiego. 3 października 1944. Około 2:00 w nocy delegacja Armii Krajowej w podstołecznym Ożarowie Mazowieckim podpisuje długo negocjowany układ o zaprzestaniu walk.
Niespodziewany sojusznik Hitlera
2 października 1938 roku spełniły się polskie marzenia o odzyskaniu Zaolzia. Gazety rozpisywały się o powrocie do Rzeczpospolitej należnych jej ziem, całkowicie pomijając to, w jaki sposób udało się Zaolzie odebrać Czechosłowacji.
Skarby archiwów
Historia to także to, co mogło być, a się nie stało. Coś planowanego, ale zarzuconego. Ślady niezrealizowanych pomysłów znajdujemy w archiwach. Przykład: 1 października 1949 uroczyście otwarto odbudowaną ze zniszczeń wojennych warszawską ulicę Nowy Świat – jedną z wizytówek stolicy.
Teoria i praktyka
W komuniźmie, nawet przekonany komunista nie mógł głośno i otwarcie mówić o błędach, problemach i wyzwaniach ustrojowych. To władza decydowała co, gdzie i komu wolno mówić. Charakterystyczne były niewydolność i przerost biurokracji.
Bankier, pisarz, społecznik
Nikt nie przypuszczał, że pracujący w banku Aleksander Głowacki przejdzie do historii jako jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy. Jego mocną stroną była matematyka, ale w wolnych chwilach dorabiał pisząc felietony do gazet. Uważał to jednak za drugorzędne zajęcie i postanowił, że swoim nazwiskiem będzie podpisywał wyłącznie poważne artykuły poświęcone nauce. Natomiast opowiadania i historie z podróży miały być opatrywane pseudonimem Bolesław Prus.
Myślenie ze zrozumieniem
Amerykański dyplomata William Bullit, w raporcie dla prezydenta Roosevelta, pisał: „Hitler is finished” (Hitler jest skończony). Natomiast Léon Blum, swój artykuł w dzienniku „Le Populaire” z 2 sierpnia 1932 r. zatytułował „La Fin de Hitler” (Koniec Hitlera). Twierdził, że Hitlerowi odebrano wpływ na politykę Niemiec i odarto z jakichkolwiek nadziei na władzę w przyszłości. O ironio: Blum l. 1940–45 spędził w nazistowskim obozie.
Polak Polakowi wilkiem
27 września 1939 roku, gdy Warszawa była oblegana przez Niemców, dowódca obrony stolicy, Juliusz Rómmel, wydał rozkaz, w którym powoływał do życia Służbę Zwycięstwu Polsce. Celem nowo powstałej organizacji była walka o wyzwolenie Polski, odtworzenie zniszczonej armii, a także powołanie tymczasowych ośrodków władzy.