Raport Karskiego
Było ciepłe czerwcowe popołudnie 1943 r. Do portu w Nowym Jorku wpływał właśnie statek pasażerski z Janem Karskim na pokładzie – emisariuszem i kurierem Polskiego Państwa Podziemnego. Na miejscu czekał na niego ambasador RP w USA Jan Ciechanowski. Wcześniej do dyplomaty dotarła wieść o istnieniu raportu dotyczącego sytuacji Żydów w okupowanej Polsce.
Dla mnie byłaś serca biciem…
Kiedy 23 kwietnia 1901 r. Warszawę obiegła wieść o śmierci Stanisława Korab-Brzozowskiego – przedstawiciela modernistycznego dekadentyzmu, nikt nie przypuszczał, że ten dzień okaże się dopiero preludium do jednego z największych skandali obyczajowo-kulturalnych epoki Młodej Polski.
Intryga Piłsudskiego
To był przełomowy moment dla Polaków odpierających atak bolszewików – 21 kwietnia 1919 r. żołnierze, dowodzeni przez Józefa Piłsudskiego, oswobodzili Wilno. Dzień później Naczelnik Państwa wydał pełną patosu odezwę do mieszkańców miasta.
Głowa w słoiku
„Gdy naród jest mordowany, musi bronić się wszelkimi możliwymi środkami”. – biskup Walenty Dymek, współtwórca poznańskiego Kościoła Podziemnego.
Dwurnik
„To proste – wstaje się i maluje. To wszystko. Nic innego nie muszę robić. I nie potrafię. Jestem robotnikiem sztuki (…) Jestem szczęśliwym artystą”. – mówił przedstawiciel naszej rodzimej sztuki współczesnej Edward Dwurnik. Artysta, urodzony 19 kwietnia 1943 r. w Radzyminie, uchodził za jednego z najbardziej pracowitych polskich malarzy. Tworzył rocznie około 200 prac, a w trakcie całego swojego życia przygotował około 5 tys. rysunków i 10 tys. obrazów.
Przesądy stare i nowe
Przesądy dawne, ale funkcjonujące do dziś to m.in. omijanie czarnego kota i pechowość trzynastki. Bardziej współczesne jak ten, że inteligencja potomków geniusza będzie niewielka, odnajdują się również w przeszłości. Faktycznie, Ludwik I Pobożny nie był wybitny jak jego ojciec, Karol Wielki. Na gruncie polskim Mieszko II nie dorównał swojemu rodzicielowi, Bolesławowi Chrobremu. Popularna opinia głosi, że roztrwonił spadek po ojcu, a zwłaszcza pierwszą polską koronację królewską, która odbyła się najprawdopodobniej 18 kwietnia 1025 roku.
Przewidzieć najgorsze…
„W krótkiem swem życiu również i nazizm niemiecki zmienia swe formy zewnętrzne, i jego konstrukcja dzisiejsza, mimo że wyszła z haseł antykomunistycznych, coraz bardziej zbliża się (…) do znienawidzonego bolszewizmu. (…) Tym licznym podobieństwom nie trzeba się dziwić, boć przecież i narodowy socjalizm niemiecki i bolszewizm rosyjski jedno mają źródło, a mianowicie – marksizm socjalistyczny i dynamikę krzywd powojennych”. – fragment artykułu Józefa Hieronima Retingera opublikowany na łamach „Wiadomości Literackich” w marcu 1939 roku.
Hejnał mariacki
Pierwsze wzmianki o jednym z symboli Krakowa, czyli hejnale mariackim, pochodzą z 1392 r. Melodia nieznanego autora grana jest co godzinę z wieży kościoła archiprezbiterialnego Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Utwór wykonuje jednocześnie dwóch trębaczy – zawodowych strażaków – pełniących całodobowy dyżur.
A mógł zabić…
Podobno Stalin dał polskim komunistom wybór. Prezentem narodów ZSRR dla zburzonej Warszawy miała zostać dzielnica mieszkaniowa, metro lub wieżowiec. Pierwszy był najbardziej potrzebny, ale mało widowiskowy. Drugi był drogi, teren pod budowę trudny, a poza tym stolica była jeszcze w gruzach. W zaistniałych okolicznościach prezydent Bierut wybrał drapacz chmur.
Tajemnice Mieszka I
Mieszko, pierwszy historyczny władca z dynastii Piastów, do dziś skrywa wiele tajemnic. Jedną z nich jest jego pochodzenie. Wśród koncepcji dotyczących rodowodu księcia można spotkać się z argumentami, że przybył on ze Skandynawii lub należał do wschodniogermańskiego plemienia Wandalów. Gall Anonim twierdził natomiast, że książę i cała jego dynastia zamieszkiwali nasze rodzime ziemie, a pochodzili z Gniezna.