Szum w Alei Sprawiedliwych

Szum w Alei Sprawiedliwych

W listopadzie 1939 roku powołano Związek Walki Zbrojnej, który 14 lutego 1942 roku został przekształcony w Armię Krajową. W jej strukturach znajdowały się wyspecjalizowane oddziały, odpowiedzialne m.in. za akcje sabotażowo-dywersyjne czy zadania specjalne wymierzone przeciw okupantowi. Co ciekawe, jeszcze przed powołaniem AK – 1 lutego 1942 roku – w jednym z wydziałów ZWZ utworzono specjalny Referat Żydowski, który systematycznie zbierał informacje o losach Żydów w okupowanej Polsce. Jednostką kierował Henryk Woliński ps. „Wacław”, który poza tym, że ukrywał Żydów w swoim mieszkaniu, utrzymywał kontakty z organizacjami podziemnymi na terenie gett i opracowywał raporty dla polskiego rządu na uchodźstwie.

Kiedy Niemcy rozpoczęli akcje wysiedleńcze w gettach, przed polskim podziemiem pojawiło się kolejne ważne zadanie. Wszyscy zdawali sobie sprawę, że wywożonych mieszkańców czeka śmierć, dlatego 4 grudnia 1942 roku przy Delegaturze Rządu RP na Kraj powołano Radę Pomocy Żydom o kryptonimie „Żegota”. Była to jedyna taka organizacja państwowa w całej okupowanej Europie. Jej członkowie zajmowali się m.in. niesieniem pomocy materialnej, udzielaniem schronienia, dostarczaniem lekarstw i środków niezbędnych do życia.

Jedną z najbardziej znanych akcji „Żegoty” była pomoc dla ok. 2,5 tys. polskich dzieci, udzielona z ramienia referatu dziecięcego kierowanego przez Irenę Sendlerową. Wszyscy członkowie organizacji zostali upamiętnieni w 1963 roku przez Instytut Jad Waszem, który przyznał „Żegocie” własne drzewko w Alei Sprawiedliwych w Jerozolimie.