Sojusz z wrogiem

Sojusz z wrogiem

Od 1768 roku Rzeczpospolita istniała jako zniewolony protektorat Rosji, dla której również zbliżały się ciężkie czasy. W 1769 roku imperium kierowane przez okrutną carycę Katarzynę Wielką zostało zaatakowane przez Turcję. Później wystąpiło przeciw niemu Cesarstwo Austriackie, a następnie od północy zaatakowało je królestwo Szwecji. Katarzyna Wielka rozumiała, że jest w bardzo trudnej sytuacji. Jej kraj nie był gotowy do wojny na dwa, a co dopiero trzy fronty.

Potrzeba było dodatkowych sił, a wzrok carycy skierował się w stronę Rzeczypospolitej. Monarchini wydała zgodę, by podnieść liczebność polskich sił zbrojnych do 100 tysięcy żołnierzy, co wywołało ostry sprzeciw dworu pruskiego.

Zwołany 6 października 1788 roku sejm, nazwany później czteroletnim, miał zaakceptować przymierze rosyjsko-polskie. Porozumienie zakładało powstanie polskiego korpusu zbrojnego skierowanego na wojnę z Turcją. Rozpętała się dyplomatyczna gra. Pruski poseł, Ludwig Heinrich von Buchholtz, odczytał deklarację, w której zniechęcał Polaków do układu z Rosją. W zamian dyplomata zaproponował sojusz z Prusami. Obiecywał, że jeśli Rzeczpospolita się zgodzi to otrzyma możliwość reformy kraju. Odezwa zyskała ogromną popularność i poparcie oraz zmusiła obóz prorosyjski do wycofania swojej propozycji.

27 marca 1790 roku podczas obrad sejmowych zawarto traktat, w którym Rzeczpospolita z Prusami deklarowały wzajemną ochronę swojej integralności terytorialnej. Oba państwa miały pomagać sobie w razie ataku ze strony państw trzecich. Polska miała być gotowa do wystawienia 8000 kawalerzystów i 4000 piechurów, podczas gdy Prusy zadeklarowały 4000 kawalerzystów i 8000 piechurów. W czasie sejmu czteroletniego, dzięki względnej niezależności od Rosji, udało się też przeprowadzić wiele reform. Najsłynniejszą z nich była druga na świecie ustawa zasadnicza. Konstytucja Rzeczpospolitej została uchwalona 3 maja 1791 roku.

Jednak czas reform nie trwał długo. W 1792 roku Rosja podpisała traktat pokojowy z Turcją i wykorzystując zaangażowanie Prus w konflikt z Republiką Francuską, uderzyła na Rzeczpospolitą. Sojuszniczy pruski korpus posiłkowy przybył do Polski. Jednak zamiast wspierać nas w walce, zajął część ziem Wielkopolski. W konsekwencji zawiązana przeciw polskim reformom konfederacja targowicka opanowała kraj, a gra na Prusy zakończyła się drugim rozbiorem Polski.