Reduta PWPW

Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych zapisała się w historii Warszawy jako jedna z najważniejszych redut powstańczych Starego Miasta. Po wybuchu Powstania Warszawskiego pracownicy Wytwórni wydarli budynek z rąk Niemców, a następnie bronili go przez 27 dni. Dla powstańców był to ważny punkt strategiczny. Znajdowały się tam niemieckie magazyny z odzieżą i żywnością, z których zaopatrywano w prowiant zarówno oddziały powstańcze, jak i ludność cywilną.

W całomiesięcznej obronie Starego Miasta ów gmach, znajdujący się przy ul. Sanguszki, odgrywał kluczową rolę. W zdobyciu, a potem utrzymaniu tego punktu brały udział oddziały z aż 12 dużych ugrupowań, między innymi batalion „Wigry”, oddział Narodowych Sił Zbrojnych, grupa żołnierzy Armii Ludowej, zgrupowanie Jana Szypowskiego „Leśnika” czy plutony z batalionów „Zośka” i „Czata 49”.

28 sierpnia 1944 r. po ciężkiej i zażartej walce o każde piętro gmachu, hitlerowcy złamali opór powstańców. Nieprzyjaciel uderzył w sile 1600 żołnierzy, przy wsparciu broni pancernej, a przeciwko niemu stało zaledwie 200 powstańców. Polscy żołnierze, którzy do samego końca bronili Reduty PWPW, ostatecznie wycofali się na Starówkę. Ewakuowano także personel szpitala polowego, znajdującego się w budynku, oraz rannych. Na posterunku pozostała dr Hanna Petrynowska ps. „Rana” – polska doktor medycyny. Według wspomnień sanitariuszek, całkowicie poświęcała się ratowaniu życia i zdrowia, bez chwili wytchnienia czy snu opatrywała rannych i przeprowadzała operacje, w tym amputacje, choć była pediatrą. Pomagała zarówno rannym żołnierzom, jak i ludności cywilnej.

„Rana” zginęła bohaterską śmiercią – gdy 28 sierpnia hitlerowcy zdobyli Redutę PWPW, Petrynowska nakazała ewakuację personelu szpitala z lżej rannymi pacjentami, sama zaś pozostała z tymi, których nie można było ewakuować. Ponoć Niemcy zastali lekarkę w trakcie operacji, której przerwania odmówiła. Dr Hanna Petrynowska została zastrzelona przy łożu operacyjnym, zabito też pozostałe na miejscu sanitariuszki i 30 ciężko rannych powstańców.