Polski Rolls-Royce

Pod koniec lat 20. XX wieku Polska zadebiutowała na rynku motoryzacyjnym. W 1927 roku powstał pierwszy polski samochód osobowy – CWS T-1. Nazwa pojazdu nawiązywała do Centralnych Warsztatów Samochodowych, gdzie powstały prototypy, a potem wersje seryjne.

Konstrukcja była prosta, ale posiadała nowatorskie jak na tamte czasy właściwości techniczne. Wszystkie nakrętki i śruby w CWS T-1 były w jednym rozmiarze, dzięki czemu większość samochodu można było zmontować przy pomocy jednego klucza. Twórca auta, inżynier Tadeusz Tański, wprowadził to wygodne rozwiązanie dlatego, że w Polsce brakowało w tym czasie warsztatów oraz wyspecjalizowanych mechaników.

CWS T-1 osiągał maksymalną prędkość 105 km/h, a pasjonaci są dziś zgodni, że pierwszy polski samochód mógł śmiało konkurować z ówczesnymi światowymi gigantami motoryzacyjnymi. Auto przestało być produkowane w 1931 roku, gdy polski rząd zakupił licencję na Fiata 508. Zgodnie z umową zabronione było odtąd produkowanie samochodów konkurencyjnych dla włoskiej marki. CWS T-1 chętnie było za to wykorzystywane przez wojskowych oraz prezydenta Ignacego Mościckiego i jego rodzinę. Niestety do naszych czasów nie zachował się ani jeden oryginalny egzemplarz.

Równie smutno potoczyły się losy konstruktora. Tański, który w 1920 r. stworzył też pierwszy polski samochód pancerny, przez cały okres międzywojenny miał problemy ze znalezieniem stałego zatrudnienia. W czasie okupacji zaangażował się w działalność konspiracyjną, ale już 3 lipca 1940 roku został aresztowany przez gestapo i osadzony w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Niemcy proponowali mu potem współpracę, co spotkało się z kategoryczną odmową Tańskiego. Pionier polskiej motoryzacji został zamordowany w obozie 23 marca 1941 roku.