Homer Tatr

W czasie ponad 100 lat zaborów wybuchały liczne powstania o charakterze narodowowyzwoleńczym. Pod koniec lutego 1846 roku przeciwko władzom austriackim zawiązano tzw. powstanie chochołowskie, będące zbrojnym zrywem górali pochodzących z małych miejscowości z powiatów tatrzańskiego i nowotarskiego. Jednym z uczestników insurekcji był legendarny muzyk Jan Krzeptowski zwany Sabałą.

Urodził się 26 stycznia 1809 w Kościelisku. W młodości zajmował się kłusownictwem, a według niektórych relacji był także rozbójnikiem. Po upadku powstania chochołowskiego został osadzony w austriackim więzieniu, a po odbyciu wyroku dał się poznać jako wytrawny pieśniarz i gawędziarz. Barwne opowieści barda Sabały spotkały się z uznaniem samego Stanisława Witkiewicza, który określał go mianem „Homera Tatr”. Natomiast Henryk Sienkiewicz napisał nowelę poświęconą góralskim podaniom, nadając jej tytuł „Sabałowa bajka”.

Krzeptowski grywał na ludowym instrumencie smyczkowym o nazwie złóbcoki. Charakteryzował go indywidualny styl, stąd grane przez niego melodie do dziś noszą miano „nut sabałowych”. Jego muzyką interesowali się wybitni kompozytorzy, w tym Ignacy Jan Paderewski. Kultowy góralski artysta zmarł 8 grudnia 1894 roku w Zakopanem, a do dziś na Podhalu można podziwiać dom, w którym się urodził.